|
De schuurvondst in Bastogne
|
In de zomer van 2022 heb ik het
Homecomputermuseum mogen helpen bij het ophalen van hun schuurvondst in het
Belgische Bastogne (Bastenaken). Het was een ervaring die zich mogelijk maar
één keer in mijn leven voor ging doen en daarom heb ik de kans
gegrepen. De weg er naartoe, de sfeer, het ontzag en de verbazing en de
computerhobby die ons verbond; het was een unieke gebeurtenis en om deze niet te vergeten, heb ik haar vastgelegd in dit verhaal.
Achtergrond
De verzameling was eigendom van de heer Masschelein, een natuurkundeleraar op
een Venlose school en computerverzamelaar. De heer Masschelein was recent
overleden, waardoor zijn woning inclusief bijbehorende schuur en inhoud bij zijn
kinderen terecht kwam. De woning was verkocht en de nieuwe eigenaar had
aangegeven alle overgebleven apparatuur te zullen vernietingen.
De zoon van de heer Masschelein, zelf werkzaam bij de Nederlandse Politie, zag
in dat zijn vaders verzameling van bijzonder waarde was en heeft daarop contact
opgenomen met het Homecomputermuseum, om hun interesse te peilen.
De eerste berichten en beginnend enthousiasme
Tot op dit moment was ik zelf nog niet op de hoogte van of betrokken bij de
vondst. Bart, oprichter en directeur van het Homecomputermuseum, heeft
regelmatig contact met Johan de Haan (DeHaanAV); wanneer er partijen opgehaald
of opgekocht worden is Johan vaak van de partij om apparatuur mee te nemen
waar het Homecomputermuseum geen interesse voor heeft of geen plek voor kan
maken. Via Johan de Haan kwam het eerste bericht van de schuurvondst. Hij had
contact gelegd met mijn goede vriend Marc Miller over een computerverzameling in
Bastogne waar Bart mee bezig was veilig te stellen. Wetende dat Marc Miller zeer
goed in de materie zit en zelf computerverzamelaar is, heeft hij hem erbij
betrokken. Via Marc Miller nam ik uiteindelijk kennis van de verzameling en
Barts poging deze veilig te stellen.
Eerste videobeelden en toenemend enthousiasme
Zoals Bart het later
zelf zou
verwoorden had hij tot nu toe slechts een Excel-lijstje gezien zonder al te
veel details. Een paar Heathkits op de lijst hadden hem niettemin geprikkeld en,
gezien de afstand, heeft de zoon van de heer Masschelein toen ter illustratie
een video gemaakt met zijn telefoon. Op dat moment
begon pas door te schemeren dat de collectie omvangrijker en diverser was dan
het Excel-lijstje deed vermoeden. Als klapper op de vuurpijl ontdekte Bart een
prototype Holborn
in de video (zichtbaar op 0:16) waardoor zijn interesse exponentieel toenam. Via
Johan de Haan kwam de video uiteinlijk naar Marc en mij toe, ruim voordat de
post op
Patreon over de vondst live zou gaan. Wij waren minstens net zo verbaasd en
opgewonden als Bart en konden niet wachten om te gaan!
De vrijwilligers van het Homecomputermuseum zouden een collectie van deze omvang
waarschijnlijk niet alleen kunnen ophalen. Via Johan de Haan is geregeld dat
Marc en ik als extra hulp mee zouden gaan. We hoopten dat we uit de overgebleven
items zelf ook wat mee mochten nemen, maar hielden er rekening mee dat wellicht
alles naar het Homecomputermuseum zou gaan.
De grote dag
Zondag 28 augustus 2022 was het zover: de dag waarop we het zelf ging meemaken.
In de ochtend al vroeg vertrokken, kofferbak helemaal leeg, je weet maar nooit.
Marc had het zekere voor het onzekere genomen en de nacht doorgebracht bij zijn
ouders in Oirsbeek, zodat 'ie zeker weten op tijd zou zijn (:.
Het was een mooie zomerdag, warm maar niet extreem warm en omdat het een zondag
was betrekkelijk rustig op de weg. Het was heerlijk toeven op de snelweg in de
C5, met een muziekje erbij en de airco aan. Omdat ik ruim op tijd was heb ik de
route door Luik heen genomen (zoals we vroeger ook reden op zomervakantie) en
genoten van de rit. Helaas was ik zo bezig met genieten dat ik vergeten heb
foto's te maken...
Vlak voor Bastogne moest ik van de snelweg af en vanaf daar nog een kilometer of
15 over B-wegen door het heuvelachtige landschap rijden. Het huis bevond zich
buiten de dorpskern op een Y-splitsing. We zijn ontvangen door de zoon in wat
ooit zijn ouderlijk huis was. Een oud pand met hoge plafonds, een oude keuken
met grote eettafel en een aparte zitkamer. Alles in donker hout uitgevoerd. De
schuur met computers stond aan de overzijde van de weg. Bart en een aantal
vrijwilligers van het HCM waren reeds aanwezig en we hebben gesproken over de
vondst, de aanloop, de situatie en wat er nu ging gebeuren.
Als laatste arriveerde De Haan, in de roestige Sprinter die hij had geregeld op
de zaak (want dat is Johan de Haan: hij 'regelt' altijd!). We konden beginnen.
... (het geluid van verbaasde mensen)
Vanaf het moment dat we de schuur betreedden vielen we van de ene verbazing in
de andere. Het moment is door Bart vastgelegd op video en later
op Patreon
geplaatst in zijn onbewerkte vorm. Precies 11 minuten heeft hij nodig om
langs alle rekken en kasten te lopen en vast te leggen wat we nu eigenlijk
hadden aangetroffen. Rekken en kasten aan (soms kostbare) machines,
beeldschermen in alle vormen en standaarden, terminals, een Wang mainframe,
plotters, teletypes, televisies, laptops, XT's en XT-klonen, AT-klonen, vroege
Pentium-PC's, televisies, radiomeubel, harde schijven, floppydrives... En vaak niet één, maar meerdere uit de
reeks (zoals bijvoorbeeld de ST; zowel de 1040, 520 als de 260 waren aanwezig)
of meerdere exemplaren (Amiga 500, ZX Spectrum). Er stond zelfs een Tandy TRS80
Model II, een van de vele machines waarvan ik achteraf spijt heb niet meegenomen
te hebben! Heathkit en Zenith CPM-machines die ik nog nooit eerder had gezien,
Kaypro's, tekstverwerkers! Ik heb denk ik wel vier of vijf rondes gemaakt om
alles op me in te laten werken en te verwerken waar ik op dat moment was.
De verwondering, opwinding, goede sfeer en een schuur vol spullen: het was er allemaal, behalve... het prototype Holborn.
Schijnbaar was er, zoals nu bleek, niet gespeeld volgens de regels. De buurman,
met toegang tot het pand, heeft een ijzerhandelaar binnen gelaten die o.a. de
radio- en communicatieapparatuur mee zou nemen. De zoon was op de hoogte dat
deze man zou komen en er is verteld dat er geen computerapparatuur meegenomen
zou worden. Hij kwam er op hetzelfde moment achter dat de regels geschonden
waren als wijzelf en heeft die dag zijn uiterste best gedaan de zaak te
beslechten. Hij kreeg de bevestiging dat de Holborn meegenomen was, maar door
wie en waarheen werd niet meer duidelijk. Dit was vooral voor Bart een zware
domper, aangezien de Holborn al die tijd zijn hoofddoel was.
Inladen
Na het bezinken van de euforie en de teleurstelling, zijn we aan het werk gegaan
om alle spullen die het HCM wilde meenemen in te laden. In hun wijsheid hadden
ze een bakwagen meegenomen, die qua inhoud groot genoeg was om de hele
verzameling mee te nemen. Bart is begonnen met selecteren wat mee gaat en wat
niet, ik heb mezelf als laadmeester opgeworpen en de apparatuur in de bakwagen
gestapeld. Toevallig lag er in de schuur een stapel ongebruikte tapijttegels,
waarmee ik een tapijtvloer heb gelegd en die ik heb gebruikt om tussen de
apparaten te plaatsen zodat ze elkaar niet zouden bekrassen.
Gaandeweg werd het duidelijk dat de heer Masschelein zijn verzameling is
begonnen met apparatuur die op dat moment waardeloos en overbodig was en dat
hij zijn verzameling aan is blijven vullen met spullen die door de jaren heen
ook waardeloos en overbodig waren geworden. Op een aantal items zijn we stickers
tegengekomen van de school in Venlo waar hij (hoogstwaarschijnlijk) heeft
gewerkt. Op sommige andere items waren stickers te vinden die suggereerden dat
hij ook apparatuur op andere plaatsen heeft opgehaald of aan hem zijn
gegeven.
Het is belangrijk om niet te vergeten dat de plek waar we al deze apparatuur
aantroffen, daadwerkelijk een schuur was. Met een dak dat niet helemaal dicht
was en muren die zeker weten niet helemaal dicht waren. Alle apparatuur zat
daarom niet alleen onder het stof, maar ook graanresten, spinnenwebben, zand,
een soort van zaden en mogelijk ook uitwerpselen van knaagdieren. Dat alles
maakte dat de bakwagen aan het eind van de middag niet alleen helemaal vol lag
(de vloer) maar ook bijzonder rook!
De aanwinsten
Nadat Bart had aangegeven dat hij alles ingeladen had wat hij mee wilde nemen,
kregen wij de gelegenheid om onze keuze te maken uit het overgebleven aanbod.
Daar maakten wij uiteraard graag gebruik van!
Ik had mij voorgenomen om niet méér mee te nemen dan er
in de kofferbak van de C5 zou passen:
- Digital VT102 videoterminal
- IBM 5160 PC-XT
- IBM 5153 CGA-scherm
- Tandy TRS80 Model IV (met stofhoes)
- IBM Model F toetsenbord
- IBM PS/2 Model 65
- Commodore PC-1
- Toetsenbord Commodore PC-10 (bijvangst)
- Atari Portfolio
- Commodore 1571 diskettestation
- Seagate ST225 (3x)
- 5,25" HD floppydrive (2x)
- 5,25" DD floppydrive
- Kaypro 10
- Macintosh Plus
- Apple 20SC externe SCSI-schijf
- Een stapel 8" floppies
- Een doosje hard-sectored 5,25" floppies
- Commodore-stickers!
Dat is niet gelukt: de Kaypro 10 moest achter de bijrijdersstoel!
Er waren aanwezigen die de capaciteit van hun auto optimaler hadden benut: Marc
Miller ging met een kofferbak vol, achterbank vol en spul op de bijrijdersstoel
richting huis maar één vrijwilliger van het HCM maakte het erg
bont: hij had zijn Opel Astra G Karavan van voor tot achter, links tot
rechts en boven tot onder gevuld met spullen. Alleen de bestuurdersstoel was nog
vrij!
De nasleep
Voor zover ik heb begrepen, is alle overgebleven apparatuur naar de
heemkundekring gegaan. Bart had de optie opengehouden om nog een keer terug te
gaan, maar heeft daar uiteindelijk van af gezien.
Het avontuur eindigde uiteindelijk enkele maanden later op sprookjesachtige
wijze: contacten van Bart zijn via Reddit
het Holborn-prototype op het spoor gekomen en hebben Bart in contact gebracht
met de persoon die de Holborn heeft meegenomen. De Holborn staat sindsdien trots
tentoongesteld in de verzameling van het Homecomputermuseum!
Foto's en video's
Gerelateerd
Commodore PC-1
Digital VT102, waarop de tekst en
HTML-code van deze pagina geschreven zijn.
De namen van personen, instanties of bedrijven op deze pagina zijn
niet gefingeerd. Mocht men hier op enigerlei manier aanstoot aan nemen, laat
het mij weten.
|