HOME ABOUT
De schuurvondst in Bastogne

In de zomer van 2022 heb ik het Homecomputermuseum mogen helpen bij het ophalen van hun schuurvondst in het Belgische Bastogne (Bastenaken). Het was een ervaring die zich mogelijk maar één keer in mijn leven voor ging doen en daarom heb ik de kans gegrepen. De weg er naartoe, de sfeer, het ontzag en de verbazing en de computerhobby die ons verbond; het was een unieke gebeurtenis en om deze niet te vergeten, heb ik haar vastgelegd in dit verhaal.

Achtergrond

De verzameling was eigendom van de heer Masschelein, een natuurkundeleraar op een Venlose school en computerverzamelaar. De heer Masschelein was recent overleden, waardoor zijn woning inclusief bijbehorende schuur en inhoud bij zijn kinderen terecht kwam. De woning was verkocht en de nieuwe eigenaar had aangegeven alle overgebleven apparatuur te zullen vernietingen.

De zoon van de heer Masschelein, zelf werkzaam bij de Nederlandse Politie, zag in dat zijn vaders verzameling van bijzonder waarde was en heeft daarop contact opgenomen met het Homecomputermuseum, om hun interesse te peilen.

De eerste berichten en beginnend enthousiasme

Tot op dit moment was ik zelf nog niet op de hoogte van of betrokken bij de vondst. Bart, oprichter en directeur van het Homecomputermuseum, heeft regelmatig contact met Johan de Haan (DeHaanAV); wanneer er partijen opgehaald of opgekocht worden is Johan vaak van de partij om apparatuur mee te nemen waar het Homecomputermuseum geen interesse voor heeft of geen plek voor kan maken. Via Johan de Haan kwam het eerste bericht van de schuurvondst. Hij had contact gelegd met mijn goede vriend Marc Miller over een computerverzameling in Bastogne waar Bart mee bezig was veilig te stellen. Wetende dat Marc Miller zeer goed in de materie zit en zelf computerverzamelaar is, heeft hij hem erbij betrokken. Via Marc Miller nam ik uiteindelijk kennis van de verzameling en Barts poging deze veilig te stellen.

Eerste videobeelden en toenemend enthousiasme

Zoals Bart het later zelf zou verwoorden had hij tot nu toe slechts een Excel-lijstje gezien zonder al te veel details. Een paar Heathkits op de lijst hadden hem niettemin geprikkeld en, gezien de afstand, heeft de zoon van de heer Masschelein toen ter illustratie een video gemaakt met zijn telefoon. Op dat moment begon pas door te schemeren dat de collectie omvangrijker en diverser was dan het Excel-lijstje deed vermoeden. Als klapper op de vuurpijl ontdekte Bart een prototype Holborn in de video (zichtbaar op 0:16) waardoor zijn interesse exponentieel toenam. Via Johan de Haan kwam de video uiteinlijk naar Marc en mij toe, ruim voordat de post op Patreon over de vondst live zou gaan. Wij waren minstens net zo verbaasd en opgewonden als Bart en konden niet wachten om te gaan!

De vrijwilligers van het Homecomputermuseum zouden een collectie van deze omvang waarschijnlijk niet alleen kunnen ophalen. Via Johan de Haan is geregeld dat Marc en ik als extra hulp mee zouden gaan. We hoopten dat we uit de overgebleven items zelf ook wat mee mochten nemen, maar hielden er rekening mee dat wellicht alles naar het Homecomputermuseum zou gaan.

De grote dag

Zondag 28 augustus 2022 was het zover: de dag waarop we het zelf ging meemaken. In de ochtend al vroeg vertrokken, kofferbak helemaal leeg, je weet maar nooit. Marc had het zekere voor het onzekere genomen en de nacht doorgebracht bij zijn ouders in Oirsbeek, zodat 'ie zeker weten op tijd zou zijn (:.

Het was een mooie zomerdag, warm maar niet extreem warm en omdat het een zondag was betrekkelijk rustig op de weg. Het was heerlijk toeven op de snelweg in de C5, met een muziekje erbij en de airco aan. Omdat ik ruim op tijd was heb ik de route door Luik heen genomen (zoals we vroeger ook reden op zomervakantie) en genoten van de rit. Helaas was ik zo bezig met genieten dat ik vergeten heb foto's te maken...

Vlak voor Bastogne moest ik van de snelweg af en vanaf daar nog een kilometer of 15 over B-wegen door het heuvelachtige landschap rijden. Het huis bevond zich buiten de dorpskern op een Y-splitsing. We zijn ontvangen door de zoon in wat ooit zijn ouderlijk huis was. Een oud pand met hoge plafonds, een oude keuken met grote eettafel en een aparte zitkamer. Alles in donker hout uitgevoerd. De schuur met computers stond aan de overzijde van de weg. Bart en een aantal vrijwilligers van het HCM waren reeds aanwezig en we hebben gesproken over de vondst, de aanloop, de situatie en wat er nu ging gebeuren.

Als laatste arriveerde De Haan, in de roestige Sprinter die hij had geregeld op de zaak (want dat is Johan de Haan: hij 'regelt' altijd!). We konden beginnen.

... (het geluid van verbaasde mensen)

Vanaf het moment dat we de schuur betreedden vielen we van de ene verbazing in de andere. Het moment is door Bart vastgelegd op video en later op Patreon geplaatst in zijn onbewerkte vorm. Precies 11 minuten heeft hij nodig om langs alle rekken en kasten te lopen en vast te leggen wat we nu eigenlijk hadden aangetroffen. Rekken en kasten aan (soms kostbare) machines, beeldschermen in alle vormen en standaarden, terminals, een Wang mainframe, plotters, teletypes, televisies, laptops, XT's en XT-klonen, AT-klonen, vroege Pentium-PC's, televisies, radiomeubel, harde schijven, floppydrives... En vaak niet één, maar meerdere uit de reeks (zoals bijvoorbeeld de ST; zowel de 1040, 520 als de 260 waren aanwezig) of meerdere exemplaren (Amiga 500, ZX Spectrum). Er stond zelfs een Tandy TRS80 Model II, een van de vele machines waarvan ik achteraf spijt heb niet meegenomen te hebben! Heathkit en Zenith CPM-machines die ik nog nooit eerder had gezien, Kaypro's, tekstverwerkers! Ik heb denk ik wel vier of vijf rondes gemaakt om alles op me in te laten werken en te verwerken waar ik op dat moment was.

De verwondering, opwinding, goede sfeer en een schuur vol spullen: het was er allemaal, behalve... het prototype Holborn.

Schijnbaar was er, zoals nu bleek, niet gespeeld volgens de regels. De buurman, met toegang tot het pand, heeft een ijzerhandelaar binnen gelaten die o.a. de radio- en communicatieapparatuur mee zou nemen. De zoon was op de hoogte dat deze man zou komen en er is verteld dat er geen computerapparatuur meegenomen zou worden. Hij kwam er op hetzelfde moment achter dat de regels geschonden waren als wijzelf en heeft die dag zijn uiterste best gedaan de zaak te beslechten. Hij kreeg de bevestiging dat de Holborn meegenomen was, maar door wie en waarheen werd niet meer duidelijk. Dit was vooral voor Bart een zware domper, aangezien de Holborn al die tijd zijn hoofddoel was.

Inladen

Na het bezinken van de euforie en de teleurstelling, zijn we aan het werk gegaan om alle spullen die het HCM wilde meenemen in te laden. In hun wijsheid hadden ze een bakwagen meegenomen, die qua inhoud groot genoeg was om de hele verzameling mee te nemen. Bart is begonnen met selecteren wat mee gaat en wat niet, ik heb mezelf als laadmeester opgeworpen en de apparatuur in de bakwagen gestapeld. Toevallig lag er in de schuur een stapel ongebruikte tapijttegels, waarmee ik een tapijtvloer heb gelegd en die ik heb gebruikt om tussen de apparaten te plaatsen zodat ze elkaar niet zouden bekrassen.

Gaandeweg werd het duidelijk dat de heer Masschelein zijn verzameling is begonnen met apparatuur die op dat moment waardeloos en overbodig was en dat hij zijn verzameling aan is blijven vullen met spullen die door de jaren heen ook waardeloos en overbodig waren geworden. Op een aantal items zijn we stickers tegengekomen van de school in Venlo waar hij (hoogstwaarschijnlijk) heeft gewerkt. Op sommige andere items waren stickers te vinden die suggereerden dat hij ook apparatuur op andere plaatsen heeft opgehaald of aan hem zijn gegeven.

Het is belangrijk om niet te vergeten dat de plek waar we al deze apparatuur aantroffen, daadwerkelijk een schuur was. Met een dak dat niet helemaal dicht was en muren die zeker weten niet helemaal dicht waren. Alle apparatuur zat daarom niet alleen onder het stof, maar ook graanresten, spinnenwebben, zand, een soort van zaden en mogelijk ook uitwerpselen van knaagdieren. Dat alles maakte dat de bakwagen aan het eind van de middag niet alleen helemaal vol lag (de vloer) maar ook bijzonder rook!

De aanwinsten

Nadat Bart had aangegeven dat hij alles ingeladen had wat hij mee wilde nemen, kregen wij de gelegenheid om onze keuze te maken uit het overgebleven aanbod. Daar maakten wij uiteraard graag gebruik van!
Ik had mij voorgenomen om niet méér mee te nemen dan er in de kofferbak van de C5 zou passen:
  • Digital VT102 videoterminal
  • IBM 5160 PC-XT
  • IBM 5153 CGA-scherm
  • Tandy TRS80 Model IV (met stofhoes)
  • IBM Model F toetsenbord
  • IBM PS/2 Model 65
  • Commodore PC-1
  • Toetsenbord Commodore PC-10 (bijvangst)
  • Atari Portfolio
  • Commodore 1571 diskettestation
  • Seagate ST225 (3x)
  • 5,25" HD floppydrive (2x)
  • 5,25" DD floppydrive
  • Kaypro 10
  • Macintosh Plus
  • Apple 20SC externe SCSI-schijf
  • Een stapel 8" floppies
  • Een doosje hard-sectored 5,25" floppies
  • Commodore-stickers!
Dat is niet gelukt: de Kaypro 10 moest achter de bijrijdersstoel!

Er waren aanwezigen die de capaciteit van hun auto optimaler hadden benut: Marc Miller ging met een kofferbak vol, achterbank vol en spul op de bijrijdersstoel richting huis maar één vrijwilliger van het HCM maakte het erg bont: hij had zijn Opel Astra G Karavan van voor tot achter, links tot rechts en boven tot onder gevuld met spullen. Alleen de bestuurdersstoel was nog vrij!

De nasleep

Voor zover ik heb begrepen, is alle overgebleven apparatuur naar de heemkundekring gegaan. Bart had de optie opengehouden om nog een keer terug te gaan, maar heeft daar uiteindelijk van af gezien.

Het avontuur eindigde uiteindelijk enkele maanden later op sprookjesachtige wijze: contacten van Bart zijn via Reddit het Holborn-prototype op het spoor gekomen en hebben Bart in contact gebracht met de persoon die de Holborn heeft meegenomen. De Holborn staat sindsdien trots tentoongesteld in de verzameling van het Homecomputermuseum!


Foto's en video's


Gerelateerd

Commodore PC-1
Digital VT102, waarop de tekst en HTML-code van deze pagina geschreven zijn.

De namen van personen, instanties of bedrijven op deze pagina zijn niet gefingeerd. Mocht men hier op enigerlei manier aanstoot aan nemen, laat het mij weten.
© 2022-2025 Eelco van Vugt. All rights reserved.